تذکّر بسیار مهم درباره حذف ارکان واجزای جمله این است که حذف بدون قرینه از ضعف های نوشته است. با وجود این ، گهگاه در بعضی نوشته های خوب وزیبا نیز با حذف های بدون قرینه مواجه می شویم. باید توجّه داشت که این گونه نوشته ها از سَبْک واُسلوبی خاص بهره مندند ودر سایه بسیاری از عناصر ، به زیبایی وروانی آراسته شده اند. پس نباید دیگر نویسندگان ، به ویژه نویسندگانِ نوپا ، چنان آثاری را دستاویز قرار دهند واز قواعد نگارش سرپیچی کنند. اکنون به نمونه ای از حذف بدون قرینه در یک اثر زیبا بنگرید :

گاهی سراغ همدیگر را می گرفتیم. تنها یا با او وعیال [می رفتیم]. گاهی درد دلی [می کردیم]. گاهی مشورتی از خودش یا زنش [می خواستم]. (١)

از جنبه دیگر ، فراوان دیده می شود که حذف در جمله لازم است ، امّا نویسنده غفلت می ورزد وحذف به قرینه را رعایت نمی کند. حذفِ شایسته آن است که موجب شود جمله ثقیل نشود وتکرارِ آزار دهنده در آن راه نیابد. بنگرید که در این جمله اگر نخستین فعل حذف می شد ، چه اندازه مناسب بود :

قاآنی از شعرای معروف است وهمشهری سعدی واهل شیراز است. (٢)

__________________

١ ـ ارزیابی شتابزده / ٤٢.

٢ ـ تفسیر سوره بقره / ١٧٣.